Powstanie Straży Granicznej w marcu 1928 r. zakończyło okres tymczasowości i ciągłych reorganizacji. Nowa formacja objęła ochroną granicę południową, zachodnią i morską o łącznej długości 3 441km (tj. 63 % całości granic). Przed SG postawiono zadania związane z ochroną granicy pod względem wojskowym, politycznym, gospodarczym
i sanitarnym.
W sierpniu 1939 Straż Graniczna liczyła ok. 16 tys. funkcjonariuszy, którzy pełnili służbę w ponad 400 placówkach I linii, ponad 200 placówkach II linii, 129 komisariatach granicznych, 26 komendach obwodowych i 6 komendach okręgowych.
Organizacja Straży Granicznej:
Komenda SG (później Komenda Główna SG) w Warszawie
– Ekspozytura Inspektoratu Ceł w Gdańsku
– Centralna Szkoła Straży Granicznej w Górze Kalwarii (następnie w Rawie Ruskiej)
Inspektoraty Okręgowe SG:
– Wschodniomałopolski – Lwów,
– Zachodniomałopolski – Kraków,
– Śląski – Katowice,
– Wielkopolski – Poznań,
– Pomorski – Bydgoszcz,
– Mazowiecki – Ciechanów.
Komendanci Straży Granicznej:
– gen. bryg. Stefan Pasławski (1927-1928)
– gen. bryg. Jan Tomasz Jur-Gorzechowski (1928-1938)
– gen. bryg. Walerian Czuma (1938-1939)
Pomorski Okręgowy Inspektorat SG w Bydgoszczy:
Początkowo z siedzibą w Czersku (do 1931 r.) ochraniał 737 kilometrów granicy:
– polsko-niemiecką od północy: do styku granicy z Mazowieckim Inspektoratem Okręgowym od m. Wielki Wełcz (wyłącznie),
– granicę z Wolnym Miastem Gdańsk i 145 km granicy morskiej
– polsko-niemiecką od zachodu: do styku granicy z Wielkopolskim Inspektoratem Okręgowym w m. Kalina (włącznie).
Podlegało mu 5 Inspektoratów Granicznych, 22 Komisariaty i 115 Placówek
Inspektorat Graniczny Tczew
– Komisariat Graniczny Tczew
– Komisariat Graniczny ????
Inspektorat Graniczny Gdynia
– Morski Komisariat Graniczny Hel
– Morski Komisariat Graniczny Gdynia
– Morski Komisariat Graniczny Puck
– Komisariat Graniczny Goszczyno
– Komisariat Graniczny Wejherowo
– Komisariat Graniczny Strzepcz
– Komisariat Graniczny Suleczyno
– Komisariat Graniczny Sierakowice
– Komisariat Graniczny Kartuzy
Inspektorat Graniczny Kościerzyna
– Komisariat Graniczny Lipusz – placówki, Lipusz, Nakla, Skwierany, Żelewiec, Dywan,
– Komisariat Graniczny Kościerzyna – placówki Kościerzyna, ???
Inspektorat Graniczny Chojnice
– Komisariat Graniczny Chojnice: placówki Chojnice I, II, Moszczenica, Nieżychowice, Charzykowy
– Komisariat Graniczny Konarzyny: placówki Konarzyny, Babilon, Nowa Karczma, Zielona Huta, Kobyla Góra, Kopernica (D-011 do D-047 – 12 km)
– Komisariat Graniczny Lipnica: placówka Lipnica
– Komisariat Graniczny Brzeżno: placówka Brzeżno
– Komisariat Graniczny Kamień: placowki Zamrate, Kamień
– Komisariat Graniczny Borzyszkowy – ???
Inspektorat Graniczny Nakło 91 kilometrów, od Noteci (powiat chodzieski), obrzeżem powiatu wyrzyskiego ku powiatowi sępoleńskiemu na północy.
9 przejść granicznych, 12 posterunków, 4 komisariaty.
– Komisariat Graniczny Mrocza/Łobżenica (?) (25 strażników): placówki Walentynowo
– Komisariat Graniczny Wysoka (29 strażników)
– Komisariat Graniczny Ujście/Sypniewo (30 strażników)
– Komisariat Graniczny Kaczory (48 strażników granicznych): placówka Jeziorki
Źródło: http://www.strazgraniczna.pl; mjr Marek Paprocki, STRAŻ GRANICZNA 1928-1939. ZADANIA I ROZWÓJ ORGANIZACYJNY; ASG, sygn. 1045/67, Rozkaz organizacyjny nr 12 z dn. 10.01.1930
Bibliografia częściowa dotycząca S.G. i S.C.
1.H.Kula”Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939″
2.H.Dominiczak”Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów”
3.H.Dominiczak”Granica polsko-niemiecka 1919-1939″
5.S.Mańkowski”Zarys historii ochrony granicy morskiej w Polsce”
7.A.Męclewski”Celnicy Wolnego Miasta”
8.J.Prochwicz”Straż Graniczna 1928-1939″